Negatywne skutki rosyjskiej inwazji na Ukrainę i związane z nią wysokie koszty produkcji i inflacja żywności nadal wpływają na rynki rolne i decyzje zakupowe konsumentów. Ponadto duże części UE doświadczyły zimowych susz po gorącym i suchym lecie zeszłego roku, co jeszcze bardziej pogorszyło dostępność wody w regionach, w których występują już rekordowo niskie zbiorniki wodne.
Obecna prognoza makroekonomiczna UE jest relatywnie bardziej pozytywna niż jesienią 2022 r., pomimo niepewności co do dostaw energii na następną zimę i ostatnich napięć na rynkach finansowych.
Niższe ceny nawozów i energii
Najnowszy krótkoterminowy raport perspektyw UE pokazuje, że spadająca inflacja energii może przynieść pewną ulgę w cenach środków produkcji. Nawozy, zwłaszcza na bazie azotu, mogą stać się bardziej dostępne i przystępne cenowo w porównaniu z 2022 r. Mimo to ceny nawozów i energii są nadal dwukrotnie wyższe niż na początku 2020 r.
Ceny żywności
Inflacja cen żywności pozostaje znacząca, a średnie ceny żywności w UE były o 19,5% wyższe w lutym 2023 r. niż w lutym 2022 r. Oczekuje się, że konsumenci będą kupować bardziej podstawowe, tańsze produkty żywnościowe i zmieniać preferencje między różnymi rodzajami żywności, na przykład spożywać więcej drobiu i mniej wołowiny. Pomimo obserwowanych spadków niektórych kosztów produkcji oczekuje się, że ceny żywności utrzymają się przez jakiś czas na wysokim poziomie, zanim spadną.
Susze i zjawiska klimatyczne wpłyną na podaż niektórych produktów rolnych. Produkcja oliwy z oliwek w UE w latach 2022/2023 spadła o prawie 40% rok do roku, co doprowadziło do wzrostu cen. W niektórych przypadkach, oprócz niższych dostaw, może to również wpłynąć na jakość. Tak jest na przykład w przypadku zbioru pomarańczy w UE w latach 2022/2023.
Połowa produkcji jabłek będzie przetworzona?
Opublikowane niedawno, wiosenne wydanie 2023 r. krótkoterminowego raportu perspektywicznego dla rynków rolnych UE zawiera szczegółowy przegląd najnowszych trendów i perspektyw dla zakresu sektorów rolno-spożywczych.
Według raportu prawie połowa produkcji jabłek w UE w 2022 r. ma zostać skierowana do przetwórstwa. Wynika to z większej przydatności do spożycia jabłek gorszej jakości, nienadających się do świeżego spożycia, ich niskiej ceny, mniejszych możliwości eksportowych oraz wysokich kosztów energii do przechowywania. Ponadto problemy z dostępnością pracowników sezonowych w niektórych krajach UE opóźniały zbiory, co miało wpływ na jakość owoców.
Spożycie świeżych jabłek może spaść o 6% (czyli mniej niż w niektórych innych rodzajach owoców), podczas gdy spożycie jabłek przetworzonych wzrośnie o 4,5% dzięki większej dostępności produktów i decyzjom konsumentów o kupowaniu produktów przetworzonych zamiast świeżych, o wyższej cenie.
W sumie oczekuje się, że około 5,8 min ton jabłek zostanie sprzedanych w UE do świeżej konsumpcji (-9%) i 5,7 min ton do przetwórstwa (+8%). Wyższa niż oczekiwano dostępność jabłek do przetwórstwa w UE w sezonie 2022/23 (+8% rok do roku) i niższa niż oczekiwano produkcja w Chinach może przyczynić się do zwiększenia unijnego eksportu jabłek przetworzonych (+26% powyżej 5- średnia roczna)
(Źródło: Krótkoterminowe perspektywy dla rynków rolnych UE w 2023 r.)