Sektor świeżych owoców i warzyw narażony jest na bezprecedensowe warunki biznesowe wynikające ze zwiększonych kosztów w następstwie pandemii Covid-19 i geopolityki dotyczącej wschodniej części kontynentu europejskiego.
Te wszystkie zmiany całkowicie wpływają na globalne środowisko biznesowe dla świeżych produktów. Międzynarodowy sektor owoców i warzyw kieruje myśli i solidarność do cierpiących z powodu przemocy i ukradzionej wolności. W ramach tej geopolitycznej sytuacji Freshfel Europe działa jako bardzo potrzebna platforma wymiany dla sektora i intensywnie pracuje z Komisją Europejską w celu zapewnienia stabilności rynku i rozwiązań dla rosnących kosztów.
Podczas gdy sektor wykazał swoją odporność podczas dwóch lat pandemii Covid-19, koniec pandemii doprowadził do bezprecedensowego wzrostu kosztów w całym łańcuchu dostaw, osiągając niezrównoważony poziom .
Na początku stycznia sektor został dodatkowo dotknięty białoruskim embargiem,co było wstępem do wyniszczającej wojny w Europie. Z perspektywy biznesu świeżych produktów, najnowsze zmiany mają daleko idące konsekwencje dla sektora, Freshfel Europe ściśle współpracuje w związku z tym z Komisją Europejską. W związku z tym Freshfel Europe został powołany do nowej Europejskiej Grupy Ekspertów ds. Bezpieczeństwa Żywnościowego i Gotowości Kryzysowej Komisji Europejskiej ds. Rynków Rolnych.
Freshfel Europe ściśle koordynuje perspektywę sektorową Obserwatoriów Rynku i Grupy Dialogu Obywatelskiego Komisji Europejskiej, aby wyrazić obawy dotyczące europejskich świeżych owoców i warzyw. Freshfel Europe jest również aktywnie zaangażowany w nowo powstałą globalną koalicję liderów stowarzyszenia produkujących świeże produkty na całym świecie, aby zaradzić rosnącym kosztom i zakłóconym łańcuchom dostaw.
W ostatnich miesiącach, gdy gospodarka wznawiała się po pandemii, rosnące koszty nakładów produkcyjnych, energia i logistyka stawały się priorytetem i poważnie wpływały na konkurencyjność produkcji. Jest to jeden z dominujących problemów, biorąc pod uwagę, że nadal spodziewane są dalsze wzrosty w tym roku w najbliższych miesiącach wraz z wybuchem wojny, w których spodziewane są dalsze podwyżki m.in. energii i nawozów.
Delegat Generalny Freshfel na Europę, Philippe Binard, skomentował: „Na początku tego miesiąca Freshfel Europe oszacował, że rosnące koszty produkcji wzrosły w ostatnim roku nawet o 0,1 centa za kg. To oszacowanie obejmuje szeroką gamę zwyżek nakładów produkcyjnych (środki ochrony roślin, nawozy), ale także palet, opakowań, transportu,koszty infrastruktury, robocizny i usług doradczych, koszty ubezpieczenia. W sektorze świeżych owoców i warzyw łączne skutki tych wzrostów stanowią: dodatkowy koszt w wysokości blisko 10 miliardów euro rocznie. Poza tym koszty logistyki, dla dystrybucji lokalnej, wymiany w UE, a także transport morski lub lotniczy na duże odległości również znacznie podnoszą koszty produkcji.
Freshfel Europe szacuje całkowitą dodatkową opłatę logistyczną na blisko 4 miliardy euro za europejskie świeże produkty.
Nie obejmuje to innych pobocznych konsekwencji logistycznych opóźnień lub po prostu braku dostępności kontenerów prowadzących do straconych szans biznesowych”.
Według Freshfel Europe koszty nadal będą rosły, biorąc pod uwagę, że wybuch wojny jeszcze bardziej wpłynie na koszty energii. Dodatkowo wpływ mają również aspekty finansowe, takie jak inflacja i zmiany kursów walut, na czele z dewaluacją euro i innych walut europejskich do dolara amerykańskiego .
Jeśli chodzi o handel, analiza Freshfel Europe przypomina, że w ciągu ostatniej dekady sektor owoców i warzyw był wielokrotnie zakładnikiem konsekwencji sporów geopolitycznych. Najważniejsze kierunki w sąsiedztwie UE były kolejno zawieszane: Rosja w 2014 r., Algieria w 2016 r., Białoruś w styczniu 2022 r., a teraz na Ukrainie w lutym 2022 r. Pan Binard sprecyzował: „W przypadku owoców i warzyw jest to ponad 3 miliardy euro działalności, która jest zagrożona każdego roku w ramach tych embarg, obrotu, który musi być przesunięty. Dziś, gdy konsekwencje rosyjskiego embarga nie zostały jeszcze w pełni zaabsorbowane, sytuacja jest dodatkowo pogarszana przez nowe wydarzenia. Biorąc pod uwagę długoterminowe inwestycje w sady i trudny dostęp do wielu krajów, repozycjonowanie produkcji na nowych rynkach jest wyzwaniem: złożonym, terminowym i kosztownym ”.
Analiza Freshfel Europe pokazuje, że jako sektor świeżych produktów w UE musimy wchłonąć główny ciężar embarg. Kilka miejsc docelowych, w tym sojuszników geopolitycznych, takich jak USA, Japonia, Australia, Korea Południowa, Turcja lub Peru , w tym kraje, które cieszą się z Umową o wolnym handlu pozostaje hermetycznie zamknięta dla europejskich świeżych produktów, podczas gdy dostęp do miejsc docelowych, takich jak Meksyk czy Chile, pozostaje bardzo ograniczony i na zbyt wysokich warunkach.
Indie i Azja Południowo-Wschodnia pozostają rynkami z pewną perspektywą wzrostu, pomimo czasami dyskryminującego dostępu, takiego jak wietnamskie wymagania dotyczące obróbki na zimno. Od początku marca niepewne informacje płyną również z Egiptu dotyczące limitów wysyłek.
Nowe przepisy SPS dla Wielkiej Brytanii 1 lipca pozostają powodem do niepokoju.
Poza dostępem do rynku perspektywy eksportu dla wszystkich Europejskich świeżych produktów są również zagrożone, biorąc pod uwagę ciągłe ograniczenia logistyczne związane z niedoborami kontenerów i wysokimi ceny.
Międzynarodowe zamieszanie w sąsiedztwie Europy Wschodniej również budzi poważne obawy o stabilność rynku w Unii Europejskiej, co może wywierać większą presję na ceny rynkowe, podczas gdy koszty będą się utrzymywać. P. Binard wyjaśnił: „Wraz z wprowadzeniem sankcji i ograniczeń bankowych oraz zawieszeniem ruchu, prawdopodobnie prawie zlikwiduje większość międzynarodowych transakcji związanych ze świeżymi produktami z tymi regionami. Dewaluacja rubla o 45% i niepewność gospodarcza w Rosji sprawią, że biznes stanie się niewiarygodny i nieprzewidywalny dla tych krajów trzecich, które wciąż dążą do zaopatrywania rynku rosyjskiego. Istnieją zatem poważne obawy związane z przekierowaniem wolumenu do Europy, początkowo planowanym dla tych wschodnich destynacji”.
Produkcja powinna trafić do zidentyfikowanych odbiorców rynkowych z produktami wyhodowanymi i oznakowanymi zgodnie z przepisami i z unijnymi oczekiwaniami w zakresie bezpieczeństwa i jakości oraz wymaganiami klientów. Biorąc pod uwagę rosnące koszty produkcji nakładów i logistyki, nikt nie jest w stanie przewidzieć niestabilności rynku z powodu nadpodaży i wynikających z tego spadających cen.
Siła nabywcza europejskich konsumentów jest już dobrze dostrzegana przez sektor, ponieważ konsumenci są zmuszeni do starannego równoważenia budżetów gospodarstw domowych między wzrostem faktur za energię a budżet na jedzenie. Binard dodał: „W ciągu ostatnich kilku miesięcy przełożyło się to już na drastyczne spowolnienie konsumpcji świeżych produktów w całej Europie. W niektórych państwach członkowskich konsumpcja wykazuje spadek o 10%. Jest to szczególnie niepokojące, debata na temat strategii „od pola do stołu” dawała oczekiwania na zmianę nawyków żywieniowych w kierunku diety bardziej roślinnej”. Obecna sytuacja oznacza, że w niektórych punktach ceny owoców i warzyw mogą wzrosnąć na poziomie konsumentów, aby to zrekompensować czasami producenci zmuszeni są sprzedawać poniżej swoich kosztów produkcji, co jest nie do utrzymania. Pan Binard stwierdził: „Należy przypomnieć, że w asortymencie na poziomie detalicznym owoce i warzywa pozostają najtańszą opcją diety, ze średnią ceną za kg często poniżej 2 €, podczas gdy inne kategorie żywności są znacznie powyżej 10 lub nawet 20€ za kg”.
Z punktu widzenia Freshfel ważne będzie uruchomienie przez Komisję środków nadzwyczajnych, w tym nowego budżetu promocyjnego i mechanizmu wycofywania poprzez organizacje producentów z przeznaczeniem dla uchodźców.
W tej zawiłej sytuacji Freshfel Europe w imieniu europejskiego sektora owoców i warzyw , bada szeroką gamę rozwiązań, które mogą towarzyszyć producentom, handlowcom i sprzedawcom detalicznym . Stephan Weist, prezes Freshfel Europe, podsumował:
„Freshfel Europe jest dobrze przygotowana do zmiany perspektywy biznesowej dla sektora i nadania nowej perspektywy i priorytetów dla sektora w tym zmieniającym się otoczeniu. Musimy znaleźć nową równowagę, która łączy konkurencyjność i stabilność finansową sektora z korzyścią dla planety i zdrowia obywateli, przy zachowaniu atrakcyjności i przystępności cenowej produktów dla konsumentów.” Dodał: „To jest bardzo trudne, ale Freshfel Europe wraz ze swoimi członkami ma dobrą pozycję, aby przeanalizować wnętrze łańcucha dostaw i zewnętrznie z władzami europejskimi działać w celu uzyskania rozwiązań szytych na miarę”