Na podstawie danych EUROSTAT, jabłka we Włoszech są produkowane na powierzchni 36,61 tys. ha, a w ciągu ostatnich 5 lat powierzchnia uprawy jabłek we Włoszech spadła o prawie 8,5%. Jednocześnie w tym czasie wielkość produkcji wzrosła o 1,3%. Co ciekawe branża produkcji jabłek jest uważana przez samych producentów rolnych we Włoszech, za najbardziej stabilną spośród wszystkich włoskich sektorów produkcji rolnej.
Prawie połowa produkcji pochodzi z dolin Południowego Tyrolu, w szczególności z Doliny Adygi i Doliny Venosta, wysoko wyspecjalizowanych obszarów na najwyższym światowym poziomie w produkcji jabłek. Najlepsze obszary produkcyjne są położone głównie wzdłuż pasma górskiego w Alpach, ale także na wzgórzach i w dolinie Padu. Włoski region Trentino zajmuje drugie miejsce na świecie pod względem produkcji jabłek po Akima i Wenatchee Valleys (stan Waszyngton, USA).
Łączenie produkcji poprzez współdziałanie jest ważnym czynnikiem dającym przewagi konkurencyjne. Jabłko to we Włoszech owoc, wokół którego udało się (co nie jest już takie oczywiste dla innych produktów) zjednoczyć producentów. Produkcja, handel i eksport włoskich jabłek skupiają się w rękach nie więcej niż piętnastu, dwudziestu dużych organizacji producentów, funkcjonujących przeważnie w formie spółdzielni i kilku firm rodzinnych o długiej tradycji.
W 2020 roku we Włoszech wyprodukowano 1,46 mln ton jabłek, w 2021 roku produkcja ma wynieść jeszcze więcej, bo aż 2,05 mln ton jabłek. Istotnym faktem jest to, że w ujęciu globalnym, poziom produkcji jabłek we Włoszech daje im piątą pozycję na świecie. W Europie według danych za 2020 r., Włochy plasują się na drugim miejscu, za Polską, ale przed Francją, Niemcami czy Hiszpanią. Włochy to kraj który wytwarza około 20% wolumenu jabłek produkowanych w Unii Europejskiej. Niestety brak jest danych statystycznych pozwalających dokładnie przeanalizować szczegółowo rozchody na tym rynku. Niemniej jednak szacuje się, że ok. 1,9 miliona ton jabłek (produkcja +import-eksport) jest do zagospodarowania w kraju.
Analizując strukturę produkcji we Włoszech widać, że w przeważającej większości są to jabłka wysokiej jakości, które odpowiadają różnym wymaganiom międzynarodowych konsumentów poszukujących wysokiej jakości i wysokich walorów jabłek. Według dostępnych danych statystycznych Eurostat, 1,5% całkowitego wolumenu produkowanych jabłek we Włoszech są to jabłka kierowane do przetwórstwa, między innymi przeznaczone do produkcji cydru, natomiast pozostały wolumen jest kierowany na rynek świeży. Taka konsekwentnie realizowana strategia produkowania wysokiej jakości jabłek, pozwala włoskim producentom być czołowym eksporterem jabłek deserowych na świecie.
Jabłko to najczęściej eksportowany owoc z Włoch. Przy łącznej średniej produkcji krajowej wynoszącej 2,2 mln ton rocznie, co sezon eksportuje się około 900 tys. ton. Włochy są jednym z trzech (uwzględniając Chiny i USA) najsilniejszych eksporterów jabłek na świecie i być może najbardziej konkurencyjnym pod względem asortymentu oferowanych odmian. Według danych COMTRADE w pandemicznym 2020 roku Włochy wyeksportowały ponad 935 tys. t jabłek i jednocześnie zaimportowały tylko 29,5 tys. t świeżych jabłek. Oznacza to, że eksport wzrósł tylko o 0,1% rok do roku, a import zmalał o 33%.
Unia Europejska była od dłuższego czasu głównym rynkiem zbytu włoskich jabłek i również obecnie ponad połowa całkowitego eksportu trafia na rynki unijne, w tym najwięcej do Niemiec, Hiszpanii i Szwecji oraz będącej już poza UE - Wielkiej Brytanii. Niemniej jednak, kraje Bliskiego Wschodu (przede wszystkim Arabia Saudyjska) i Afryka Północna (zwłaszcza Egipt) zyskują w ostatnich latach na znaczeniu w kształtowaniu się struktury eksportu włoskich jabłek. Ponadto w ostatnich latach znacznie wzrasta eksport do Ameryki Południowej, szczególnie do Brazylii oraz na Daleki Wschód, z rosnącym znaczeniem rynku indyjskiego.
Bazując na przytoczonych wcześniej wyliczeniach własnych podaży krajowej i oficjalnych danych statystycznych populacji kraju uwzględniającej obywateli powyżej 1 roku życia (59,2 mln osób), deserowe spożycie jabłek we Włoszech, jest na przeciętnym poziomie i trochę przekracza 8,5 kg na osobę na rok. Jednocześnie w ostatnich 5 latach w konsumpcji świeżych jabłek we Włoszech obserwowany jest ponad 9% średnioroczny trend spadkowy. W ramach tego spożycia znaczną ilość stanowią jabłka z produkcji konwencjonalnej, których statystyczny Włoch spożywa ok. 6,58 kg/os/rok, czyli przyjmując, że jedno jabłko ma 160 g to ponad 42 sztuki na rok. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, ile jabłek jest sprzedawanych bez pozostałości środków ochrony roślin, ale ze względu na poszukiwanie wysokiej jakości oraz silną ekspansję proeksportową Włochy są rynkiem, na którym dostępna jest stosunkowo szeroka oferta jabłek bez pozostałości środków ochrony roślin. Z rozmów z uczestnikami rynku wynika, że około 5% produkcji jabłek jest produkcją bez pozostałości środków ochrony roślin, co oznacza, że statystyczny Włoch w ciągu roku konsumuje 0,38 kg/os/rok, czyli ponad 2 jabłka bez pozostałości środków ochrony roślin. Jabłek z certyfikatem produkcji ekologicznej spożywa się we Włoszech trochę ponad 1 kg na osobę na rok, co w przeliczeniu na sztuki daje ponad 2. Poziom konsumpcji odmian klubowych jabłek we Włoszech wynosi około 0,6 kg na osobę na rok, co daje prawie 4 sztuki jabłek. Jednocześnie bardzo dużo odmian klubowych jest eksportowanych, o czym wspominano już wcześniej.
To co wyróżnia produkcję jabłek we Włoszech, to fakt, że włoscy producenci potrafią wyróżnić się produktem „Premium” i podkreślają tę cechę swoich produktów na rynkach międzynarodowych. Najwyższa jakość, to klucz do włoskich produktów na rynku krajowym i międzynarodowym.
Przez lata we włoskiej produkcji dominowały takie odmiany jak Golden Delicious, Red Delicious czy Granny Smith. W latach 2008-2011 wszystko zaczęło się zmieniać i od tego czasu trend ten nie został zatrzymany. Każdego roku we Włoszech sadzi się nowe odmiany, które są oceniane jako najlepsze spośród wyselekcjonowanych na całym świecie. Rok 2008 był rokiem skoku naprzód dla odmiany Gala, która była odpowiedzią na potrzebę posiadania odmiany, dostępnej na rynku w miesiącach letnich, do kolejnego sezonu zbioru. W 2020 roku odmiana Gala stała się drugą odmianą jabłek uprawianą we Włoszech zaraz po Golden Deliciuos. Jednocześnie Golden Deliciuos w latach 2016-2020 stracił 16 p.p., przechodząc z 48 % całkowitej produkcji jabłek we Włoszech do 32 %, Gala natomiast zdobyła 5 p.p, przechodząc z 14 do 19 % w tym okresie. Trzecią pozycję zajmuje Red Delicious i jest stabilna na poziomie 11 %. Odmiana Fuji zajmuje czwarte miejsce, ale straciła pół punktu procentowego od 2016 do 2020, przechodząc z 8 do 7,5 %. Granny Smith zajmuje piąte miejsce, przechodząc od 8 do 7 %; szósty Cripps Pink od 4 do 5 %; siódmy Morgendurf przechodzący z 2 do 2,5 %; ósmy Braeburn z 3 do 2 %; dziewiąta Annurca stabilna na poziomie 2 %. W większości są to jabłka z produkcji konwencjonalnej, bardzo wysokiej jakości lub z produkcji jabłek bez pozostałości środków ochrony roślin. Brak jest niestety szczegółowych danych statystycznych pozwalających dokładnie określić, ile jabłek bez pozostałości środków ochrony roślin jest produkowanych we Włoszech. Niemniej jednak szacuje się, że tego typu produkcja stanowi około 2 % całkowitej produkcji jabłek deserowych we Włoszech, czyli około 38,5 tys. t.
Wzrost powierzchni nasadzeń uznanych na świecie odmian klubowych oraz wielu wschodzących odmian klubowych, rekompensuje obserwowany spadek produkcji niektórych odmian klasycznych, Na świecie funkcjonuje ponad 50 odmian klubowych objętych patentem. Odmiany klubowe, dzięki długotrwałej selekcji i właściwościom, są prezentowane jako ekskluzywne i wyższej jakości a co za tym idzie pozwalają na osiąganie wyższych dochodów. Najbardziej znane odmiany klubowe z systemem marketingowym o charakterze ekskluzywnym to: Ambrosia (klub utworzony w Kanadzie), Envy (Nowa Zelandia), Evelina (Niemcy), Jazz (Nowa Zelandia), Juliet (Stany Zjednoczone), Kanzi (Belgia), Kiku (Japonia--Włochy), Modi (Włochy), Pink Lady (Australia), Rubens (Włochy) i wiele innych. Całkowicie włoskim projektem jest również Modì. Jak widać z powyższego zestawienia Włochy nie są dominującym źródłem pochodzenia odmian klubowych, ale z pewnością są największym polem doświadczalnym ich skutecznej produkcji i sprzedaży.
Szacuje się, że odmiany klubowe we Włoszech stanowią ponad 5% całości wolumenu produkowanych jabłek, co daje ponad 105 tys. ton w 2020 roku. Przy czym należy podkreślić, że w ciągu zaledwie jednego roku zaobserwowano 74% wzrostu. Na rynku jabłek w ostatnich latach we Włoszech najbardziej charakterystycznym zjawiskiem jest intensywne zwiększanie produkcji odmian klubowych. Szacuję się, że w 2021 roku odmiany klubowe będą już stanowiły około 7-8% całkowitej produkcji jabłek we Włoszech, co daje ponad 132 tys. ton.
Mimo, że Włochy są wiodącym krajem we wdrażaniu odmian klubowych w produkcji jabłek, to jednocześnie są liderem w UE pod względem ekologicznej produkcji, zwiększając ją o 25 tys. ton rok do roku. W 2020 r. kraj wyprodukował 177 tys. ton jabłek z certyfikatem ekologicznej produkcji, tj. ok 12% całkowitej produkcji. W żadnej innej części Europy nie ma tak dużej koncentracji produkcji jabłek ekologicznych jak to ma miejsce we włoskim południowym Tyrolu. Włoscy producenci jabłek wierzą w ekologię jako synonim jakości i odpowiedzialnego korzystania z zasobów naturalnych, dlatego duzi włoscy gracze z branży jabłkowej również produkują i oferują jabłka z certyfikatem ekologicznym.
Istotnym czynnikiem stymulującym poszukiwanie przez włoskich producentów alternatyw dla produkcji konwencjonalnej są ceny oferowane za produkty szeroko rozumianej klasy Premium. Niestety w oficjalnych źródłach statystycznych dostępna jest tylko informacja o średnich cenach producenta dla wszystkich typów odmian jabłek. Według danych Eurostat średnia cena jabłek produkcji konwencjonalnej w 2020 roku wynosiła 0,50 EUR/kg. Jednocześnie była to cena o 2,6% niższa niż w roku poprzednim oraz najniższa cena odnotowana w ciągu ostatnich 5 lat. Niestety brak jest danych o kształtowaniu się cen producenta za jabłka z produkcji ekologicznej, odmian klubowych czy dla jabłek wyprodukowanych bez pozostałości środków ochrony roślin. Analizując informacje rynkowe szacuje się, że jabłka bez pozostałości środków ochrony roślin są kupowane od producentów średnio o 5 % drożej niż konwencjonalne. Jabłka z uprawy ekologicznej we Włoszech są sprzedawane przez producentów o około 30% drożej od konwencjonalnych. Ugruntowana i wypromowana pozycja na rynku w sprzedaży odmian jabłek klubowych pozwala oferować jedne z wyższych cen. Przykładem tego są jabłka znanych odmian klubowych, które potrafią być średnio nawet 3 razy droższe od konwencjonalnych.
Z powyższego zestawienia wynika jasno, dlaczego włoscy producenci przestawiają swoją produkcję z produkowania jabłek deserowych konwencjonalnych na inne typy produkcji, które gwarantują wyższy przychód i to często przy tym samym poziomie kosztów produkcji.
Reasumując włoski rynek jabłek, mimo obserwowanego długookresowego trendu spadku konsumpcji, dokonuje w ostatnich latach zmian struktury nasadzeń skutkujących wzrostem powierzchni uprawy odmian klubowych i produkcji ekologicznej jabłek. Konsumenci, również dzięki szerokim akcjom promującym zdrowe nawyki żywieniowe oraz właściwości odżywcze jabłek, preferują i spożywają znaczne ilości jabłek deserowych. Niemniej jednak oczekiwania konsumenta skupiają się na wysokiej jakości wizualnej i smakowej jabłek lub pewności, że przy produkcji jabłek przestrzegano zasad prośrodowiskowych. Zwiększenie udziału w produkcji jabłek o wyjątkowych walorach tj. posiadających certyfikat produkcji ekologicznej czy produkcja odmian klubowych są odpowiedzią na obecne potrzeby konsumenta. Większa dostępność tego typu asortymentu powinna zaś stymulować wzrost spożycia jabłek na rynku włoskim, w tym w większym zakresie z krajowej produkcji, gdyż to te jabłka będą bardziej odpowiadać potrzebom zarówno konsumenta jak i zrównoważonego rynku.
Włoscy producenci rozumieją, że dywersyfikacja to klucz do wzrostu spożycia jabłek, przyjmują to wyzwanie i podejmują szereg działań, aby odpowiedzieć na trendy konsumenckie. Dlatego też Włochy są o krok przed wszystkimi innymi w Europie. Jednocześnie, ponieważ trendy i oczekiwania konsumenckie w zakresie spożycia świeżych jabłek w Europie i innych krajach rozwiniętych są bardzo podobne, to włoska produkcja znajduje nabywców w handlu międzynarodowym w związku z czym włoskie jabłka dominują również w konsumpcji wielu krajów Unii Europejskiej i Europy (Wielka Brytania) oraz są z powodzeniem eksportowane do krajów trzecich (kraje arabskie, Indie, Brazylia).
